"Khó mà nói cho hết được những tai biết
bất ngờ có thể xảy ra đối với một ca sinh nở. Những lúc ấy, nhà đẻ và sơ
sinh phải nỗ lực, phối hợp một cách tốt nhất bằng bất cứ mọi giá để mẹ
tròn con vuông. Bởi cả cuộc đời các cháu sau này, có thể phụ thuộc vào
ngay giây phút ra khỏi bụng mẹ”, bác sỹ CK1 Nguyễn Thị Thanh Hương,
Trưởng khoa Sơ sinh (BV Sản Nhi Nghệ An) cho biết.
Vượt cạn cùng sản phụCho
đến tận bây giờ, các bác sĩ Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An vẫn nhớ như in
trường hợp sản phụ Nguyễn Thị Kim Dung, phường Cửa Nam, TP Vinh. Đúng
đêm 30 tết, khi đón đứa trẻ bụ bẫm 3,5kg chào đời, cả gia đình và các
bác sĩ ai nấy đều vui mừng phấn khởi, xúc động. Nhưng mẹ bé, chị Dung
bỗng có diễn biến phức tạp, biểu hiện băng huyết sau sinh... Ngay
lập tức, bệnh viện đã điều các bác sĩ hồi sức, gây mê, sản nhi đang
trực tết đến hội chẩn khẩn cấp. Lúc này, bệnh nhân đã tím tái, không đo
được huyết áp, mạch… Chị Dung mất nhiều máu, 30 đơn vị máu và chế phẩm
của Trung tâm Huyết học truyền máu Nghệ An được truyền liên tục nhưng
chị vẫn đang trong tình nguy kịch. Kho cũng đã hết máu dự trữ. Trước
tình hình đó, 7 nhân viên thuộc ca trực đêm 30 Tết đã tình nguyện hiến
máu của mình cho bệnh nhân… Từng giây
phút căng thẳng, giành giật sự sống với tử thần, cuối cùng, chị Dung đã
qua cơn nguy kịch. Các bác sĩ, y tá thở phào nhẹ nhõm, vui mừng như kịp
đón chuyến tàu muộn kịp đến trước thềm năm mới.

Những ca đẻ có nguy cơ cao bao giờ cũng cần sự phối hợp của cả khoa sản và sơ sinh.
Cũng
có những trường hợp khiến các bác sĩ khoa sản khóc dở mếu dở, khi thai
phụ bình thường, em bé mạnh khỏe, không quá to, nhưng gia đình nhất
quyết đòi mổ đẻ chứ không sinh thường. Nguyên nhân do sợ đau, sợ tai
biến, sợ không đẻ được, và có thể để sinh đúng ngày giờ đẹp… dù bác sĩ
đã hết sức thuyết phục. “Mọi người nên hiểu rằng, cái gì thuộc về tự
nhiên vẫn là tốt hơn. Có thể sản phụ phải trải qua một cuộc trở dạ vất
vả, đau đớn hàng ngày trời, nhưng đứa trẻ sinh ra bình thường sẽ mạnh
khỏe, và là niềm hạnh phúc lớn lao của người mẹ, quên đi mọi đau đớn về
thể xác vừa qua. Còn nếu mổ đẻ, có thể tránh được đau đớn lúc sinh do
gây tê, nhưng sau đó, phải mất đến hàng tuần chịu đau để vết mổ lên da,
chưa kể đến nguy cơ nhiễm trùng dính ruột… Nếu chỉ nghĩ cho chúng tôi,
một ca mổ đẻ đơn giản, đỡ tốn thời gian rất nhiều so với việc đỡ đẻ bên
cạnh sản phụ từ 12 – 24 tiếng/ca",
bác sĩ Nguyễn Thị Ngân, Phó khoa Sản tâm sự.
Có lúc, gia đình bệnh nhân vận dụng đủ mối quan hệ để gây áp lực cho
bác sĩ phải nghe theo ý mình. “Chúng tôi buộc lòng phải kìm nén mọi bức
xúc, cố gắng tư vấn, mục đích cuối cùng cũng chỉ mong những điều tốt đẹp
nhất cho mẹ và bé. Nhưng sản phụ từ trên bàn sinh vẫn luôn miệng yêu
cầu mổ, chúng tôi đành phải sử dụng thủ thuật, tiêm thuốc B1, và nói
chuẩn bị gây tê, đẻ chỉ huy, nhưng chỉ sau đó 10 phút, thì sản phụ đó đã
sinh thường một cháu bé mạnh khỏe”, bác sĩ Ngân nói. Việc khám sàng lọc trước sinh vô cùng quan trọng nhằm phát hiện và can thiệp sớm đối với các dị tật của thai nhi.
Cũng
theo bác sĩ Ngân, xử lý một ca đẻ có nguy cơ cao, rất cần sự hỗ trợ của
khoa sơ sinh để phối hợp cấp cứu sơ sinh sau đẻ đối với trẻ đẻ ra có
nguy cơ suy hô hấp, ngạt thở, ngừng tim.Những trường hợp này trước đây
do không được sàng lọc trước sinh nên rất nhiều trường hợp trẻ sau khi
chào đời đã bị tử vong và mọi trách nhiệm hầu như đều đổ lên đầu bác sỹ
sản. Hiện việc sàng lọc trước sinh đã được thực hiện ở ngay trong BV Sản
Nhi nhằm phát hiện và can thiệp sớm đối với các dị tật của thai nhi,
đồng nghĩa với việc một tỷ lệ trong số họ đã cho ra đời những đứa khoẻ
mạnh.
Nước mắt và nụ cườiHiện
nay, những ca đẻ có nguy cơ cao ngày càng gia tăng. Một trong những
nguyên nhân là thai phụ có chế độ ăn uống đảm bảo dinh dưỡng hơn nên cân
nặng của bé trong bụng mẹ lớn, mặt khác, lao động tay chân nặng nhọc
giảm, ít vận động cũng khiến việc sinh nở khó khăn hơn. Việc
đẻ moc-xép, vàng da sơ sinh hay những tai biến sản nhi khó lường kéo
theo nhiều hệ hụy đòi hỏi sản nhi phải kết hợp với nhau không thể tách
rời, để có thể đảm bảo cho một cuộc vượt cạn mẹ tròn con vuông.
Bác
sĩ CK I Thanh Hương- Trưởng khoa Sơ sinh cho biết: Trước đây, khi sản
và nhi chưa được sáp nhập, có rất nhiều trường hợp, khi được chuyển sang
Nhi điều trị hầu như đã muộn, nhưng bây giờ, tỷ lệ đó đã giảm đi rất
nhiều nhờ sự phối hợp sản – nhi lại làm một.
Với
một ca đẻ bình thường thì không sao, nhưng những trường hợp có nguy cơ
cho mẹ và bé, nghĩa là bất cứ trường hợp có tiên lượng xấu, rất cần có
kỹ năng luôn luôn sẵn sàng phối hợp của sản và nhi. Chính sự phối hợp
này góp phần đem lại kết quả tốt nhất, mẹ tròn con vuông.
Mới
đây, trung tuần tháng 12, sản phụ Lê Thị Hằng đến bệnh viện sinh con
lần thứ 3, cháu bé chào đời nặng 4,1kg, nhưng sau đó bé tím tái, tiên
lượng xấu. Ngay lập tức, bệnh nhi đã được đặt ống khí quản, thở máy… Các
bác sĩ vừa cấp cứu, vừa chịu bao nhiêu áp lực trước sinh mạng một đứa
bé vừa mới chào đời, và cả sự lo lắng, thậm chí giận dữ mất kiểm soát
của người nhà. Cuối cùng cháu bé đã thở bình thường trở lại, qua cơn
nguy hiểm, cả kíp trực như trút được gánh nặng, thở phào nhẹ nhõm. 
Mỗi đứa trẻ ra đời có cả nước mắt và nụ cười của y bác sỹ
Bác
sĩ Nguyễn Thị Thùy Linh, Khoa sơ sinh, người trực tiếp phối hợp cùng
khoa sản cấp cứu sơ sinh cho trường hợp sản phụ Hằng kể lại: "Khi đó,
nhận được điện thoại của khoa sản, tôi và một điều chạy đi ngay, bởi đó
đó là “mệnh lệnh trái tim”. Việc đầu tiên là bắt tay vào cấp cứu, bé
phải đặt ống khí quản để hỗ trợ, sau đó mới đưa về khoa sơ sinh để kịp
thời chuyển lên bệnh viện tuyến trên để phẫu thuật bởi vì trường hợp này
bị thoát vị cơ hoành bẩm sinh, có một lỗ hổng bẩm sinh ở cơ hoành,
khiến ruột và dạ dày chèn lên phổi. Những trường hợp thế này trước đây
nguy cơ tử vong rất cao, nhưng nay nhờ được sàng lọc trước sinh cùng với
sự kết hợp sản và nhi nên bé đã qua được nguy kịch". Tuy
nhiên, cũng có những lúc các bác sĩ cũng đành bất lực, “chữa được bệnh
nhưng không cứu được mệnh” trước số phận không may của một đứa trẻ, sinh
ra không lành lặn hoặc có bệnh lý phức tạp như tim bẩm sinh, thoát vị
hoành, hay não úng thủy cực kỳ khó, cấp cứu hồi sức thành công cũng
không thể chữa trị khỏi được, lúc ấy, chính chúng tôi cũng rất đau lòng. Theo
thống kê sơ bộ của Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An, hiện có 10% các ca sinh
đẻ cần có sự can thiệp của cán bộ y tế, và 1% cần hồi sức chuyên sâu.
Nếu không xác định đúng nguyên nhân và cấp cứu kịp thời, hậu quả cho một
đứa trẻ có thể kéo dài đến suốt cả cuộc đời, gây bao nhiêu thương tâm
cho phía gia đình và cả xã hội. Những
tai biến trong khoa sản nhi là không thể nào nói hết được. Nhưng rất
may, công tác sàng lọc trước sinh, phát hiện những bé có nguy cơ như:
ngạt, cạn ối, hít phải phân su… hay những trường hợp mắc bệnh lý như tim
bẩm sinh, viêm não… thông báo sớm cho người nhà chuẩn bị tâm lý nên
giảm được tình trạng “bắt đền” bác sĩ như trước đây, Nghề
nào cũng có buồn vui, nhưng riêng với nghề y, nghề liên quan trực tiếp
đến sinh mạng con người thì có muôn vàn những câu chuyện về từng số
phận, cảnh đời, nụ cười nước mắt và cả những ám ảnh khôn nguôi. Đặc
biệt, với bác sĩ sản nhi, bệnh nhân là những người mẹ mang nặng đẻ đau,
những đứa trẻ ngây thơ mới bắt đầu mở mắt nhìn thế giới bên ngoài… đặt
lên vai họ bao nhiêu trọng trách và cả lương tâm. Để vượt qua tất cả áp
lực khó khăn, họ cố gắng làm hết sức mình, chỉ để cuối cùng nhận được 1
tiếng khóc mạnh khỏe, hay nụ cười yếu ớt ngập tràn hạnh phúc… là món
quà vô giá nhất. 
Sự tập trung cao độ của Y, bác sỹ trong một kíp mổ
Trước
đó, ngày 20/4/2012, UBND tỉnh Nghệ An đã có quyết định thành lập Bệnh
viện Sản - Nhi Nghệ An trên cơ sở sáp nhập khoa Phụ - Sản của Bệnh viện
Đa khoa tỉnh vào nhằm đáp ứng nhu cầu khám, chữa bệnh, tạo điều kiện
thuận lợi cho người dân tiếp cận các dịch vụ y tế có chất lượng ngày
càng cao. Và đầu tháng 9/2014, Bệnh viện chính thức tiếp nhận hệ Sản -
Phụ về hoạt động. Mới chỉ trong thời gian ngắn, nhưng Hệ Sản - Phụ đã
khẳng định hiệu quả. Đã có nhiều ca sản khó được các y, bác sỹ tại đây
xử lý hiệu quả “mẹ tròn con vuông”. Những kỹ thuật chẩn đoán trước sinh,
bao gồm: Phát hiện những nguy cơ đối với mẹ, những nguy cơ đối với con;
Quản lý và theo dõi để giúp đỡ tư vấn phụ nữ mang thai khi chưa sinh;
Theo dõi xử lý những nguy cơ đối với mẹ và con trong thời kỳ sản phụ
sinh nở... đã được triển khai thưc hiện. Ngay tại phòng sản có sự tham
gia của bác sỹ hồi sức cấp cứu sơ sinh để xử lý kịp thời khi trẻ sơ sinh
có dấu hiệu bất thường. Nguy cơ cho trẻ sơ sinh được giảm thiểu đến mức
thấp nhất.
Hồ Hà- Thu Hiền
|